Kościół katolicki św. Bartłomieja
Kościół katolicki św. Bartłomieja w Hrádku nad Nysą należy do najważniejszych budowli barokowych w regionie trzech państw. Położony jest w pobliżu Górnego Rynku (Horní náměstí). Mimo że był budowany etapami, dziś wzbudza podziw jako całość. Jego wyjątkowość podkreślają wspaniałe zdobienia malarskie i rzeźbiarskie.
Barokowy klejnot Hrádka nad Nysą
Pierwsza wzmianka o Kościele św. Bartłomieja pochodzi z 1288 roku. O jego początkowej formie nic jednak nie wiadomo, a w 1424 roku został całkowicie zniszczony przez Husytów. Nowy późnogotycki kościół został zbudowany w 1466 roku. Następnie w roku 1586 przebudowano go w stylu renesansowym, dobudowanie wieży miało miejsce w latach 1670-73.
Obecny wygląd świątyni pochodzi z XVIII wieku. W pierwszych trzydziestu latach XVIII wieku dobudowano w niej nawy krzyżowe, prezbiterium i zakrystie. W latach 1764-1766 dodano sklepienia kryte na całej powierzchni freskami. Z tej samej epoki pochodzi też barokowe wyposażenie kościoła.
Wnętrze kościoła
Autorem fresków jest Jan Václav Spitzer. W polach sklepiennych nawy głównej przedstawione są sceny z życia św. Bartłomieja. Freski w sklepieniach bocznych naw ukazują motywy z ucieczki do Egiptu i narodziny św. Jana Chrzciciela.
Dominantą wnętrza jest obraz znajdujący się nad ołtarzem głównym ukazujący cierpienie św. Bartłomieja. Scena przedstawia przywiązanego męczennika skórowanego żywcem. Autorstwo obrazu przypisuje się jezuicie Ignacemu Raabowi. Obraz ołtarzowy znajduje się w przestrzeni, wrażenie nieba wzmacniają posągi aniołów, które go niosą. Symbolikę podkreślają figury apostołów Piotra i Pawła oraz Niepokalanej Maryi Panny.
W bocznych nawach znajdują się skromniejsze ołtarze. Jeden jest poświęcony śmierci św. Józefa, drugi św. Annie, a najmniejszy ołtarz - św. Janowi Nepomucenowi. Bogato zdobione są także ambona i chrzcielnica.
Na chórze znajduje się sześć rzeźb: św. Piotra, św. Pawła, św. Anny, św. Ludmiły, św. Norberta oraz św. Wojciecha.
Kościół szczyci się w pełni funkcjonalnymi organami. Pochodzą one z lat 1714-15. Początkowo były zamontowane w Kościele Benedyktynów na Starym Mieście w Pradze. Po likwidacji świątyni w 1788 roku organy zostały wykupione i ponownie zainstalowane w kościele w Hrádku. Ciekawym elementem budowli jest zegar wieżowy, którego tarcza znajduje się w środku nad organami.
W wieży kościoła znajdują się trzy dzwony. Najstarszy został odlany w 1575 roku i został tu przeniesiony z kościoła z miejscowości Vítkov koło Chrastavy. W 2000 roku w wieży zawieszono dzwony noszące nazwy św. Bartłomiej i Maryja. Ich głosy rozbrzmiewają trzy razy w ciągu dnia.
Okolica kościoła
Bramy przed kościołem strzegą kamienne posągi św. Józefa i Archanioła Michała, wykonane przez J. T. Schöpfera w 1761 roku. Koło schodów przed kościołem znajdują się posągi św. Jana Nepomucena i św. Jana Chrzciciela z 1708 roku. Z wnęki w wieży kościoła spogląda z góry odnowiony drewniany posąg św. Bartłomieja.
Teren wokół kościoła do roku 1868 był wykorzystywany jako cmentarz. W murze otaczającym działkę wbudowano 14 późnobarokowych stacji drogi krzyżowej z lat 1767-1768. Pomiędzy nimi znajduje się 12 nagrobków z XVI-XIX wieku.
Po lewej stronie od wejścia do kościoła pod krzyżem znajdują się szczątki 97 mieszkańców Hrádka nad Nysą, które podczas badań archeologicznych w 2010 roku zostały ekshumowane z wcześniejszych grobów. Na pobliskiej uliczce Kościelnej (Kostelní ulice) na ziemi zaznaczono miejsce z grobem wampira Tobiasza, którego szczątki są wystawione w muzeum Brána Trojzemí na Górnym Rynku (Horní náměstí).
Budynek parafii mający wejście od strony ulicy Libereckiej został zakończony w 1804 roku.
Wybitne osobowości związane z Kościołem św. Bartłomieja
Wybitną osobowością związaną z Kościołem św. Bartłomieja był ksiądz Józef Tobias Schöpfer. W parafii służył w latach 1755-1768. To on w największym stopniu wpłynął na obecny wygląd świątyni. Potrafił uzyskać środki na swoje ambitne plany odbudowy kościoła. Największymi fundatorami budowy byli właściciele posiadłości Clam-Gallas, którzy zapewnili materiały budowlane i wsparli dzieło budowy pieniężnie. Część środków finansowych pochodziła z własnego majątku J. T. Schöpfera.
Hrádek nad Nysą i okoliczne gminy nie mogą pochwalić się wieloma słynnymi rodakami. Dużym uznaniem cieszyli się bracia Schwarzowie z Dolního Sedla. Pracujący w Dreźnie Franz Schwarz podarował świątyni posągi Jezusa Chrystusa i Panny Maryi. Do tej pory znajdują się one po obu stronach prezbiterium.
Ochrona kościoła
Mało brakowało a Kościół św. Bartłomieja podzieliłby los innych budynków kościelnych, o które należycie nie zadbano i dziś już nie istnieją. Na szczęście w 1972 roku rozpoczęła się stopniowa odbudowa świątyni. W pierwszym etapie prac należało zabezpieczyć budynek. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku całkowicie odrestaurowano freski. Stopniowo zostały odnowione i zakonserwowane również ołtarze, rzeźby, obrazy, organy i inne elementy wewnątrz kościoła. W pierwszej dekadzie XXI wieku odnowiono już większość barokowego wyposażenia.
Patron kościoła – św. Bartłomiej
Święty Bartłomiej był jednym z dwunastu apostołów Jezusa. Obraz Cierpienie św. Bartłomieja, na którym jest przywiązany męczennik skórowany żywcem, wskazuje wyraźnie, dlaczego św. Bartłomiej jest patronem tych, którzy pracują ze skórą – garbarzy, rymarzy, ale i rolników czy rzeźników.